مصوب هیئت مدیرۀ سازمان بورس و اوراق بهادار مورخ 22/08/1389 شامل 35 ماده و 22 تبصره


بخش اول: تعاریف


ماده 1: اصطلاحات و واژه‌هایی که در این دستورالعمل به کار رفته است، دارای معانی زیر می‌باشد:



1. اتاق پاياپاي: واحد سازمانی از "شرکت" است كه وظيفة تسويه و پاياپاي كردن قراردادهاي معامله شده در بورس را بر عهده دارد.



2. اطلاعيه عرضه: سندي است كه بورس براساس اطلاعات دريافتي عرضه از كارگزار فروشنده، تنظيم و از طريق سايت رسمي خود و سامانه معاملاتي به عموم و كارگزاران اطلاع‌رساني مي‌نمايد.



3. اعضاء اتاق پایاپای: کارگزار، کارگزار / معامله‌گر و هر شخص حقوقی دیگری است که تحت این عنوان مطابق دستورالعمل پذیرش اعضا در اتاق پایاپای، به عنوان عضو اتاق پایاپای پذیرفته شده است.



4. اعلامية تسويه وجوه: سندي است كه پس از تسوية معامله توسط اتاق پاياپاي صادر و به كارگزار خريدار و فروشنده ارائه مي‌شود.



5. امور تسویه: عبارت است از واریز وجه قرارداد در تسویه نقدی، ارائه اسناد در تسویه اعتباری و معاملات نسیه طبق فرمت "شرکت" و همچنین واریز کارمزدهای مربوطه طبق مقررات.



6. انفساخ: عبارت است از انحلال قهري قرارداد به گونه‌اي كه قرارداد فاقد هرگونه آثاري مي‌گردد.



7. بورس: شرکت بورس کالای ایران (سهامی عام) است.



8. تسویه و پاياپاي: فرآیندی است که طی آن حقوق و تعهدات طرفین معامله محاسبه و به ترتیبی که در این دستورالعمل ذکر شده وجوه حاصل از معامله تسویه و اسناد مربوطه مبادله می‌گردد.



9. تضمين: منابع مالي و یا اسنادی است كه هر عضو یا اشخاص طرف معامله به منظور تضمين انجام تعهدات خود در مقابل اتاق پایاپای، به صورت نقدي، ضمانت‌نامة بانكي (بدون قيد و شرط)‌ یا اوراق مشارکت توديع مي نمايند. ضوابط اخذ و همچنین ساير تضامین مورد قبول توسط هيأت مدیرۀ "شرکت" تعیین می‌شود.



10. تلورانس تحویل: عبارت است از میزان مجاز تفاوت وزن کالای تحویلی نسبت به کالای معامله شده که توسط هیأت پذیرش بورس تعیین و در قالب امیدنامه منتشر می‌گردد.



11. حساب عملياتي: حساب بانکی است كه جهت تسويه وجوه طبق ضوابط این دستورالعمل توسط اتاق پایاپای مورد استفاده قرار مي‌گيرد.



12.حساب بستانکاران موقت: حسابی است که جهت واریز خسارت ناشی از فسخ یا انفساخ معامله و همچنین انجام امور تسویه و تحویل با تاخیر طبق ضوابط این دستورالعمل توسط اتاق پایاپای مورد استفاده قرار می‌گیرد.



13. حواله خرید کالا: سندی است که توسط کارگزار فروشنده طبق فرمت "شرکت"، به نام خریدار صادر می‌شود و خریدار می‌تواند با ارائه آن به فروشنده، کالای خریداری شده را تحویل گیرد.



14. زمان تحويل: مدت زماني است كه در آن، كالاي موضوع قرارداد طبق زمان‌های تعیین شده در اطلاعیة عرضه و مهلت‌های مقرر در این دستورالعمل تحويل داده مي‌شود.



15. مهلت تسویه: مهلت تسویه سه روز کاری بعد از روز انجام معامله می‌باشد. زمان‌بندی انجام امور تسویه طی مهلت تسویه براساس مصوبه هيأت مدیرۀ "شرکت" تعیین می‌گردد.



16. سازمان: سازمان بورس و اوراق بهادار است.



17. سقف اعتباری: حداكثر ارزش معاملاتی است كه متناسب با تضامين ارائه شده براي هر عضو اتاق پایاپای، توسط هيأت مديره "شرکت" تعيين و ابلاغ مي‌شود.



18. حوادث غیرمترقبه (فورس ماژور): حوادثی است خارجی، غیرقابل اجتناب و غیرقابل پیش‌بینی که در نتیجه وقوع آن متعهد اعم از خریدار و فروشنده قادر به انجام تعهد خود نباشد.



19. شرکت: شرکتی است که وظیفه تسویه و پایاپای معاملات انجام شده در بورس کالای ایران را بر عهده دارد.



20. صورت وضعیت حساب: گزارشی از وضعیت حساب معاملات هر عضو اتاق پایاپای است که طبق ضوابط این دستورالعمل توسط اتاق پایاپای به تفکیک هر عضو صادر و به وی اعلام می‌شود.



21. گواهینامه انجام معامله: سندی است که پس از قطعی شدن معامله، توسط بورس صادر و برای اتاق پایاپای ارسال می‌گردد.



22. وجوه تضمین: منابع مالی است که از محل پرداخت‌های اعضاء اتاق پایاپای یا ضمانت نامه‌های بانکی ایشان توسط "شرکت" تامین شده و نحوۀ ادارۀ آن طبق ضوابطی است که به پیشنهاد " شرکت" به تصویب هيأت مدیرۀ سازمان خواهد رسید.







بخش دوم: اعضاء و شرايط عضويت در اتاق پایاپای و وظايف عضو اتاق پایاپای



ماده 2: عضو اتاق پایاپای موظف است موافقت‌نامه عضويت در اتاق پایاپای را امضاء نموده و حق عضويت خود را طبق مقررات پرداخت نمايد.



ماده 3: ميزان حق عضويت اتاق پایاپای توسط هيأت مديرة "شرکت" در چارچوب سقف‌های مصوب هيأت مدیرۀ سازمان بصورت سالانه تعيين مي‌گردد.



ماده 4: عضو اتاق پایاپای مکلف است اطلاعات زیر را به ترتیبی که مشخص شده است به "شرکت" ارائه نماید:



1. هر نوع مجازات یا وضعیتی كه موجب ممنوعيت عضو اتاق پایاپای و یا مدیرعامل و یا هر یک از اعضای هیأت مدیره اشخاص حقوقی عضو اتاق پایاپای از تصرف در اموال و يا محروميت از انجام معاملات مي‌شود (از قبيل ورشكستگي، توقيف اموال يا منع شركت در معاملات ويژه)



2. تغييرات ثبتي عضو اتاق پایاپای اعم از تغییر در مدیران، اقامتگاه شرکت و سایر موارد پس از ثبت تغییرات



3. سایر اطلاعات مورد درخواست از اعضاء اتاق پایاپای طبق مصوبات هيأت مدیرۀ "شرکت"



تبصره: نقض مقررات فوق تخلف محسوب شده و موضوع توسط "شرکت" جهت رسیدگی به مرجع رسیدگی به تخلفات ارجاع خواهد شد.



ماده 5: نحوة عضويت، سایر شرایط و وظايف عضو اتاق پایاپای طبق ضوابطی است كه به پیشنهاد هيأت مديرة "شرکت"، به تصویب هیئت مدیرۀ سازمان مي‌رسد.





بخش سوم: فرآیند کنترل پیش از عرضه



ماده 6: کارگزار عرضه‌کننده موظف است مستندات زیر را حداکثر تا ساعت 30/14 روز کاری قبل از عرضه به اتاق پایاپای ارائه نماید:



1. اطلاعیه عرضه که قبلاً به تائید بورس رسیده است ؛



2. تضامین و سپرده‌های مورد نیاز جهت عرضه کالا طبق ضوابط تضمین؛



3. گواهی عرضه‌کننده مبنی بر تفویض اختیار صدور حواله خرید کالا توسط کارگزار فروشنده، طبق فرمت اعلامی "شرکت" ؛



4. سایر مستندات طبق مقررات مصوب هیأت مدیرة "شرکت".



ماده 7: در صورتی که مستندات و مدارک موضوع ماده 6 طی مهلت مقرر و بصورت کامل به اتاق پایاپای ارائه گردد، اتاق پایاپای موظف است پس از بررسی رعایت ضوابط مربوط به تعهدات، تضامین و سایر مقررات مربوطه، حداکثر تا ساعت 30/15 همان روز مراتب موافقت یا عدم موافقت خود را در خصوص عرضه، به بورس اعلام نماید.



تبصره: در صورت عدم موافقت، اتاق پایاپای باید مراتب را حداکثر تا ساعت 30/15 همان روز به کارگزار عرضه‌کننده اعلام نماید.





بخش چهارم: فرآيند تسویه و پاياپاي



ماده 8: اتاق پایاپای پس از دریافت گواهینامة انجام معاملات نسبت به صدور صورتحساب شامل اطلاعات قرارداد از جمله ارزش قرارداد، مالیات، کارمزدهای مصوب اعم از کارمزد‌های کارگزار، بورس، حق نظارت سازمان و سایر هزینه‌های مصوب اقدام می‌نماید.



ماده 9: اعضاءاتاق پایاپای مکلفند براساس صورت حساب صادره نسبت به تسویه معاملات خود طی مهلت تسویه و براساس ضوابط این دستورالعمل، اقدام نمایند.



ماده 10: در صورتی که امور تسویه هر معامله به طور کامل توسط کارگزار خریدار انجام شده باشد، اتاق پایاپای اقدام به صدور اعلامیة تسویة وجوه آن معامله می‌نماید.



ماده 11: پس از صدور اعلامیة تسویة وجوه، کارگزار فروشنده حوالة خرید کالا را طبق ضوابط این دستورالعمل صادر می‌نماید.



ماده 12: اتاق پایاپای حداکثر تا یک روز کاری پس از صدور حوالة خرید کالا توسط کارگزار فروشنده، نسبت به واریز وجوه مربوط و کارمزدها به حساب ذینفعان اعم از فروشنده، بورس، "شرکت"، سازمان و کارگزاران طرف معامله همچنین ارایة حوالة خرید کالا به کارگزار خریدار اقدام می‌نماید.



ماده 13: روش‌های تسویه معاملات به شرح زیر می‌باشد:



1. تسویه نقدی: در این روش وجه قرارداد ظرف مهلت تسویه به صورت نقدی توسط کارگزار خریدار به حساب عملیاتی واریز می‌گردد و اسناد مربوطه به اتاق پایاپای ارائه می‌شود.



2. تسویه اعتباری: در این روش ظرف مهلت تسویه، سند تسویه اعتباری طبق فرمت "شرکت" به تائید فروشنده و کارگزار فروشنده رسیده و به همراه سایر مستندات لازم توسط کارگزار خریدار به اتاق پایاپای ارائه می‌شود. در سند تسویه اعتباری فروشنده به دریافت ثمن معامله اقرار می‌کند.



تبصره 1: در تسویه معاملات به هر یک از روش‌های فوق، کارمزدها، مالیات‌های متعلقه و خسارت‌های تعیین شده در این دستورالعمل باید به صورت نقدی و طی مهلت‌های مقرر در این دستورالعمل به حساب اتاق پایاپای واریز شود.



تبصره 2: در معاملاتی که به صورت اعتباری تسویه می‌شود، کارگزار خریدار کلیة کارمزدهای مصوب دو طرف معامله را جهت تسویة معامله پرداخت می‌نماید و کارگزار فروشنده مکلف است سهم فروشنده از کارمزدهای معاملة مذکور را حداکثر ظرف مهلت 10 روز تقویمی از زمان تسویه به کارگزار خریدار پرداخت نماید.



تبصره 3: ارائه سند تسویه اعتباری به اتاق پایاپای به منزلۀ تایید تسویه و احراز اسناد مربوطه توسط فروشنده و همچنین کارگزاران خریدار و فروشنده می‌باشد.



ماده 14: موعد تسویه قراردادها به شرح زیر می‌باشد:



1. در قراردادهای نقدی و سلف حداکثر تا پایان مهلت تسویه، کارگزار خریدار باید نسبت به تسویه قرارداد اقدام نماید. تسویة قراردادهای مذکور به دو روش تسویة نقدی یا تسویة اعتباری امکان‌پذیر می‌باشد.



تبصره: روش تسویة معامله باید دراطلاعیه عرضه قید گردد. پس از انتشار اطلاعیه عرضه فقط تغییر روش تسویه اعتباری به نقدی با درخواست خریدار و پس از اعلام اتاق پایاپای امکان‌پذیر است.



2. در قراردادهای نسیه، اسناد مالی مورد قبول جهت تسویه معامله توسط فروشنده باید در اطلاعیة عرضه قید گردد. کارگزار خریدار مکلف است حداکثر تا پایان مهلت تسویه نسبت به ارائه اسناد مورد اشاره در اطلاعیه عرضه به کارگزار فروشنده اقدام و تأییدیه فروشنده و کارگزار وی مبنی بر پذیرش تعهدات مربوط به تسویه معامله را طبق فرمت ابلاغی "شرکت" به اتاق پایاپای ارائه نماید.



تبصره: در صورتی که در معاملات نسیه و طبق اعلام فروشنده در اطلاعیة عرضه، بخشی از ثمن معامله به صورت نقدی به عنوان پیش‌پرداخت تعیین شده باشد، کارگزار خریدار مکلف است حداکثر تا پایان مهلت تسویه و همزمان با ارائة اسناد موضوع این ماده، وجه پیش‌پرداخت را واریز نماید.



3. تسویة معاملات اوراق بهادار مبتنی بر کالا از قبیل قراردادهاي آتي و اختيار معامله (خريد و فروش)، قراردادهای معامله شده در رینگ صادراتی و سایر قراردادها طبق دستورالعمل‌های مربوطه که به تصویب شورا یا هیئت مدیرۀ سازمان، حسب مورد رسیده است، انجام خواهد شد.



ماده 15: در صورتی که انجام امور تسویه با تأخیر و حداکثر تا 5 روز کاری پس از مهلت تسویه انجام شود، کارگزار خریدار به ازای هر روز تقویمی تأخیر موظف به پرداخت 25/0 درصد ارزش معامله می‌باشد. این مبلغ باید در هنگام تسویه به صورت یکجا به حساب بستانکاران موقت شرکت و به نفع فروشنده واریز شود. پرداخت این وجه به فروشنده، از طریق کارگزار فروشنده و پس از کسر تعهدات فروشنده در مقابل اتاق پایاپای صورت می‌گیرد.



تبصره: مبنای محاسبة جرایم تأخیر موضوع این ماده، زمان و تاریخی است که اعلامیة تسویة وجوه توسط اتاق پایاپای صادر شده است.



ماده16: چنانچه کارگزار خریدار تا پایان روز پنجم کاری پس از مهلت تسویه امور تسویه را انجام ندهد، معاملة وی منفسخ گردیده و کارگزار خریدار مکلف است 5 درصد ارزش معامله را به عنوان خسارت انفساخ به همراه سایر هزینه‌های مصوب شامل دو سر کارمزد بورس، کارمزد کارگزار فروشنده، دو سرکارمزد تسویه و دو سر حق نظارت سازمان، پرداخت نماید. خسارت انفساخ معامله باید حداکثر یک روز کاری پس از اعلام اتاق پایاپای و به صورت یکجا به نفع فروشنده و به حساب بستانکاران موقت شرکت واریز شود. در صورت پرداخت جریمه‌های تأخیر معامله قبل از زمان انفساخ، کارگزار خریدار باید مابه‌التفاوت خسارت انفساخ و خسارت تأخیر پرداخت شده را به حساب بستانکاران موقت پرداخت نماید. پرداخت خسارت انفساخ به فروشنده از طریق کارگزار فروشنده و پس از کسر تعهدات فروشنده در مقابل اتاق پایاپای صورت می‌گیرد.



ماده 17: پرداخت خسارت‌های ذکر شده و سایر هزینه‌های مصوب در مواد 15 و 16 توسط کارگزار خریدار، از محل پیش پرداخت خریداران پرداخت می‌گردد. در صورت عدم دریافت پیش پرداخت از خریداران، کارگزار خریدار رأساً مکلف به پرداخت خسارت‌ها و سایر هزینه‌های مصوب در مواد مذکور می‌باشد. به هر ترتیب مسئولیت واریز وجوه یاد شده، به عهدة کارگزار خریدار است.



ماده 18: بورس در دوره‌های سه ماهه نسبت به بررسی دلایل و عوامل انفساخ معاملات اقدام و براساس آن محدودیت‌هایی را برای معاملات مشتریان یا کارگزارانی که فعل یا ترک فعل آنان منجر به انفساخ معامله شده است، وضع می‌نماید. ضوابط اجرایی موضوع این ماده توسط هیأت مدیرة بورس تصویب می‌شود.



بخش پنجم: تحویل کالای موضوع قرارداد



ماده 19: تحویل کالای موضوع قراردادهای نقد، نسیه و سلف طبق زمان تحویل اعلام شده در اطلاعیة عرضه توسط کارگزار فروشنده انجام می‌گیرد. حداکثر زمان تحویل به شرح ذیل می‌باشد:



1. در قراردادهای نقدی و نسیه، حداکثر تا سه روز کاری پس از مهلت تسویه، در صورتی که انجام امور تسویه با تأخیر صورت پذیرد، به میزان روزهای تأخیر به این مهلت اضافه می‌شود.



2. در قراردادهای سلف با سررسید کمتر از 30 روز، حداکثر تا 5 روز تقویمی پس از سررسید تحویل



3. در قراردادهای سلف با سررسید 30 روز و بیشتر، حداکثر تا 15 روز تقویمی پس از سررسید تحویل



ماده 20: در قراردادهاي نقد، نسيه و سلف كارگزار فروشنده مكلف است حداکثر تا پایان دو روز کاری پس از روز انجام امور تسويه، حوالة خرید كالا را صادر و به اتاق پایاپای ارائه نمايد.



تبصره 1: کارگزار خریدار مکلف است اطلاعات لازم جهت صدور حوالة خرید کالا را حداکثر تا یک روز کاری پس از انجام امور تسویه ارایه نماید. در هر صورت کارگزار فروشنده، در مهلت مقرر در این ماده، براساس اطلاعات ارایه شده توسط کارگزار خریدار، اقدام به صدور حوالة خرید کالا خواهد نمود.



تبصره 2: فروشنده، اختیار صدور حوالة خرید کالا را براساس معاملات انجام شده در بورس، کتباً به کارگزار فروشنده تفویض می‌نماید.



ماده 21: وجوه معامله تا زمان صدور حوالة خرید کالا توسط کارگزار فروشنده، نزد اتاق پایاپای باقی مانده و در صورت صدور حوالة مذکور، به فروشنده پرداخت خواهد شد.



ماده 22: در قراردادهای نقد، نسیه و سلف در صورت عدم صدور حوالة خرید کالا طی مهلت مقرر در مادة20 این دستورالعمل، قرارداد منفسخ می‌گردد و اصل وجه و خسارت‌ها و کارمزدها به شرح زیر پرداخت می‌شود:



1. در صورتی که فروشنده به هر نحو از صدور حوالة خرید کالا توسط کارگزار فروشنده طی مهلت مقرر جلوگیری نماید، وی مکلف است 5 درصد ارزش معامله را به عنوان خسارت انفساخ به همراه کلیة هزینه‌های مصوب شامل دو سرکارمزد بورس، کارمزد کارگزار خریدار و فروشنده، دو سر کارمزد تسویه و دو سر حق نظارت سازمان را پرداخت نماید. در این حالت خسارت و کارمزدهای موضوع این بند از محل وثایق یا مطالبات فروشنده نزد اتاق پایاپای و در صورت عدم تکافو، از محل وثایق کارگزار فروشنده نزد اتاق پایاپای تأمین می‌گردد.



2. در صورتی که عدم صدور حوالة خرید کالا ناشی از فعل یا ترک فعل کارگزار فروشنده باشد، وی باید 5 درصد ارزش معامله را به عنوان خسارت انفساخ به همراه سایر هزینه‌های مصوب شامل دو سر کارمزد بورس، کارمزد کارگزار خریدار، دو سرکارمزد تسویه و دو سر حق نظارت سازمان را پرداخت نماید. خسارت انفساخ معامله باید حداکثر یک روز کاری پس از اعلام اتاق پایاپای و به صورت یکجا به نفع خریدار و به حساب بستانکاران موقت "شرکت" واریز شود.



تبصره: در صورت انفساخ معامله، اصل وجه و خسارت‌های متعلقه از طریق کارگزار خریدار و پس از کسر تعهدات وی در مقابل اتاق پایاپای به خریدار پرداخت می‌شود.



ماده 23: فروشنده مکلف است کالای معامله شده را در محدودة تلورانس تحویل مجاز، به خریدار تحویل دهد.



تبصره 1: در صورتی که حجم کالای تحویل شده در محدودة تلورانس تحویل مثبت باشد، تسویة وجوه ناشی از تلورانس تحویل، قبل از تحویل آخرین محمولة کالا توسط خریدار به فروشنده پرداخت می‌شود. در صورت تحویل کالا با تلورانس مثبت و عدم دریافت وجه، مسئولیت تحویل آخرین محموله با فروشنده بوده و بورس، "شرکت" و کارگزاران طرف معامله در این خصوص مسئولیتی ندارند.



تبصره 2: در صورتی که حجم کالای تحویل شده در محدودة تلورانس تحویل منفی باشد، فروشنده مکلف است حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ تحویل آخرین محموله نسبت به تسویه حساب با خریدار اقدام نماید. در غیر این صورت خریدار می تواند حداکثر تا 2 ماه پس از تحویل آخرین محموله از طریق کارگزار خود درخواست دریافت وجه مربوطه را به اتاق پایاپای ارایه نماید. این مبلغ از محل وجوه یا وثایق فروشنده نزد اتاق پایاپای و در صورت عدم تکافو از محل وجوه یا وثایق کارگزار فروشنده پرداخت خواهد شد. پرداخت این وجه به خریدار، از طریق کارگزار خریدار و پس از کسر تعهدات وی در مقابل اتاق پایاپای صورت می‌گیرد.



ماده 24: در صورت عدم تحويل تمام یا بخشی از كالا طبق زمان تحویل اعلامی در اطلاعية عرضه و شرایط مندرج در مادة 19 این دستورالعمل، خریدار می‌تواند درخواست مکتوب خود را طبق فرمت "شرکت" به همراه اسناد مثبته مبنی بر تاخیر در تحویل کالا توسط فروشنده از طریق کارگزار خریدار به اتاق پایاپای ارائه نماید و براساس آن در خواست تحویل با تأخیر یا فسخ بخش تحویل نشده قرارداد را بنماید.



تبصره: در صورت عدم ارائه درخواست مکتوب موضوع این ماده به اتاق پایاپای حداکثر تا 30 روز تقویمی پس از پایان مهلت تسویه برای قراردادهای نقدی و نسیه و پس از تاریخ سررسید قرارداد سلف، از نظر "شرکت"، تعهدات طرفین ایفا شده تلقی می‌گردد.



ماده 25: در صورت ارائه درخواست فسخ معامله طبق ماده 24 این دستورالعمل و احراز عدم تحویل کالا از سوی فروشنده توسط اتاق پایاپای، فروشنده مكلف است علاوه بر پرداخت اصل مبلغ مقادیر تحویل نشده قرارداد، خسارت فسخ و سایر هزینه‌های مصوب از جمله دو سر کارمزد بورس، کارمزد کارگزار خریدار و فروشنده، دو سرکارمزد تسویه و دو سر حق نظارت سازمان را پرداخت نماید. این مبلغ از محل وجوه یا وثایق فروشنده نزد اتاق پایاپای و در صورت عدم تکافو، از محل وجوه یا وثایق کارگزار فروشنده تأمین خواهد شد. پرداخت این وجه به خریدار، از طریق کارگزار خریدار و پس از کسر تعهدات وی در مقابل اتاق پایاپای صورت می‌گیرد.



تبصره: خسارت فسخ موضوع این ماده عبارت از 5 درصد ارزش کالای تحویل نشده به قیمت معامله به علاوۀ 25/0 درصد مبلغ مقادیر تحویل نشده به صورت روزشمار و به ازای روزهای بین زمان واریز وجه معامله به حساب فروشنده یا کارگزار وی تا بازپرداخت مبلغ مقادیر تحویل نشده از سوی کارگزار فروشنده می‌باشد.



ماده 26: در صورت ارایة درخواست تحویل با تاخیر، طبق ماده 24 این دستورالعمل و احراز عدم تحویل کالا از سوی فروشنده توسط اتاق پایاپای فروشنده مکلف است 25/0 درصد مبلغ مقادیر تحویل نشده قرارداد را بصورت روزشمار به ازای روزهای تأخیر بین پایان زمان تحویل و تاریخ تحویل کالا به عنوان خسارت تأخیر پرداخت نماید. این مبلغ از محل وجوه یا وثایق فروشنده نزد اتاق پایاپای و در صورت عدم تکافو، از محل وجوه یا وثایق کارگزار فروشنده تأمین خواهد شد. پرداخت این وجه به خریدار از طریق کارگزار خریدار و پس از کسر تعهدات وی در مقابل اتاق پایاپای صورت می‌گیرد.



تبصره 1: تحویل با تأخیر حداکثر تا 60 روز تقویمی پس از مهلت تسویه برای معاملات نقدی و نسیه و پس از سررسید برای معاملات سلف امکان‌پذیر است. در صورت عدم تحویل کالا توسط فروشنده، خریدار می‌تواند از طریق کارگزار خریدار درخواست فسخ معامله را تا پایان آخرین روز مهلت 60 روزه مذکور به اتاق پایاپای ارائه نماید. در این صورت معامله مطابق ماده 25 این دستورالعمل فسخ خواهد گردید و وجوه پرداخت شده جهت خسارت تاخیر به عنوان بخشی از وجوه خسارت فسخ لحاظ خواهد شد.



تبصره 2: در صورت عدم ارائه درخواست فسخ به اتاق پایاپای تا پایان آخرین روز مهلت 60 روزه موضوع این ماده از نظر "شرکت"، تعهدات طرفین ایفا شده تلقی می‌گردد.



تبصره 3: خسارت تأخیر موضوع این ماده تا زمان اعلام کارگزار خریدار و یا فروشنده مبنی بر تحویل کالا و احراز آن توسط اتاق پایاپای محاسبه خواهد شد. به هر ترتیب این خسارات حداکثر تا پایان مهلت 60 روزة موضوع این ماده پرداخت خواهد شد.



تبصره 4: در صورت عدم تحویل تمام یا بخشي از كالا، موضوع مواد 24، 25و 26 این دستورالعمل، کارمزدهای اخذ شده به فروشنده مسترد نمی‌گردد.



ماده 27: دركلية قراردادهاي منعقده در بورس چنانچه خریدار نسبت به کیفیت یا کمیت کالای تحویل گرفته شده معترض باشد، می‌بایست اعتراض خود را حداکثر تا سه ماه پس از تحویل کالا به همراه مستندات مربوطه، کتباً به کارگزار و اتاق پایاپای اعلام نماید. پس از انقضای مهلت مذکور هیچگونه اعتراضی از سوی خریدار پذیرفته نمی‌شود. ضوابط مربوط به رسیدگی به شکایت کیفی و کمی ناشی از تحویل کالا به پیشنهاد "شرکت" به تصویب هيأت مدیرۀ سازمان خواهد رسید.



بخش ششم: مقررات عمومي



ماده 28: هرگونه شرایط اعلامی از سوی فروشنده در زمان انجام معامله از قبیل هزینة انبارداری که بر قیمت یا تصمیم خریداران تأثیرگذار است، در خصوص تحویل کالای موضوع آن معامله قابل تغییر نمی‌باشد.



ماده 29: فروشندگان موظفند حسب درخواست "شرکت"، اطلاعات و مستندات مربوط به تحویل کالای موضوع قراردادهای معامله شده در بورس را طبق فرمت مصوب هيأت مدیرۀ "شرکت"، حداکثر تا 2 روز کاری به "شرکت" و کارگزار فروشنده ارایه نمایند.



ماده 30: در صورتیکه میان خریدار و فروشنده و یا نمایندگان قانونی آنها در خصوص نحوه پرداخت وجه معامله‌، تحویل کالا و یا سایر شرایط معامله توافقی خارج از شرايط اعلامی در اطلاعیة عرضه و ضوابط و مقررات مصوب بورس صورت گرفته باشد، مسئولیت ایفای تعهدات با طرفین (خریدار و فروشنده) بوده و "شرکت"، بورس و کارگزاران طرف معامله هیچگونه مسئولیتی در قبال آن نخواهد داشت. در هر صورت هرگونه توافق بر خلاف ترتیبات مقرر در این دستورالعمل فاقد اعتبار بوده، تخلف محسوب شده و مشمول مقررات انضباطی خواهد شد.



تبصره: در صورت وقوع هرگونه اختلاف در خصوص توافق مندرج در این ماده فیمابین طرفین، "شرکت" می‌تواند کلیة تضامین و وثایق طرفین را تا تعیین تکلیف موضوع در مراجع ذیصلاح، نزد خود نگهداری نماید.



ماده 31: اتاق پایاپای موظف به حفظ اطلاعاتی است که اعضاء در اختیار اتاق قرار داده‌اند و ارایه اطلاعات مزبور صرفاً با تقاضای مراجع ذیصلاح قانونی انجام خواهد گرفت.



ماده 32: میزان، ماهیت و نحوه‌ی اخذ تضامین مقرر در اين دستورالعمل و تغییرات بعدی آن بر حسب مصوبه هیأت مدیره "شرکت" خواهد بود.



ماده 33: در صورت وقوع هر یک از موارد ذیل "شرکت" براساس ضوابط مربوط به عضویت نسبت به تعلیق عضویت اعضاء تا زمان رفع دلایل تعلیق اقدام و موضوع را فوراً به بورس اطلاع می‌دهد. بورس باید از انجام معامله اشخاصی که عضویت ایشان نزد اتاق پایاپای تعلیق شده است جلوگیری نماید.



1. عدم ارائه تضامين و سپرده‌ها طبق مقررات



2. عدم ایفای تعهدات مالی اعم از مبلغ معامله، کارمزدها، جریمه‌ها و خسارات مترتبه طبق مقررات.



تبصره: در صورت تداوم تعلیق عضویت بیش از هفت روز تقویمی، پروندة عضو توسط "شرکت" به کمیتة رسیدگی به تخلفات ارجاع می‌شود.



ماده 34: طرفین معامله همزمان با ارایة درخواست خرید و فروش، اختیار اباحة تصرف در منافع حاصل از وجوه واریزی به حساب "شرکت" را به عنوان وجوه تضمین به آن شرکت می‌دهند.



ماده 35: در صورتی که عدم ایفای تعهدات هر يك از طرفين ناشی از حوادث غیرمترقبه باشد، خریدار و فروشنده یا هر دوی آنها حسب مورد با حکم مرجع ذیصلاح مسئولیتی در خصوص تأدیه خسارت طرف مقابل به عهده نخواهد داشت.



تبصره: طرفین با انجام معامله توافق می‌نمایند، در صورتی که به تشخیص "شرکت" مسلم باشد که حوادث غیرمترقبه سبب عدم ایفای تعهدات شده است، تعهدی برای پرداخت مبالغ، جریمه‌ها و خسارت‌های موضوع این دستورالعمل برای "شرکت" ایجاد نخواهد شد. در غیر این صورت، تعهدات مذکور طرفین بر جای خود باقی است، مگر آنکه طرفی که مدعی وقوع حادثة غیرمترقبه است، قبل از فسخ یا انفساخ معامله، دستور مرجع ذیصلاح قانونی در این خصوص را به "شرکت" ارایه نماید.

تعویق اجرای دستورالعمل جدید اتاق پایاپای تا پایان فروردین 90

اجرای دستورالعمل جدید اتاق پایاپای بورس کالای ایران تا پایان فروردین سال 90 به تعویق افتاد.
به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل شرکت بورس کالای ایران، در پی درخواست سید علی اکبر هاشمیان مدیرعامل این بورس و موافقت دکتر صالح آبادی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، به منظور ایجاد فرصت برای اصلاح سیستم های داخلی عرضه کنندگان، مقرر گردید زمان اجرای آیین نامه جدید اتاق پایاپای بورس کالای ایران تا پایان فروردین سال 90 معوق بماند