در چند روز گذشته بازار فولاد در سطح جهان بالاخص در كشور چين به عنوان بزرگ‌ترين فولادساز جهان با نوسان و افت و خيزهاي فراواني مواجه شده است. غالب اين نوسانات به تغيير در قيمت نفت و ارزش‌دلار‌، روند بهبود اوضاع جهاني‌، حجم عرضه و تقاضا و بالاخص توافق اوليه شركت ريوتينتو و كارخانجات فولاد ژاپن‌، كره و تايوان باز مي‌گردد. با توجه به جهت گيري بخش عظيمي از بازار فولاد داخل از طريق واردات و متغيرهاي وابسته به آن تحليل شرايط جهاني براي فعالان اين بازار در داخل از اهميت بسزايي برخوردار است.
از سال‌هاي گذشته و پس از آنكه كشور چين تبديل به مهم‌ترين و نهايتا بزرگ‌ترين واردكننده سنگ آهن در جهان شد قراردادهاي سنگ آهن بين اين كشور و توليدكنندگان بزرگ اين ماده اوليه در جهان مورد توجه تحليل‌گران و فعالان بازار درآمده و توليد و تجارت سنگ آهن اين كالا نيز رونق روزافزوني گرفت. همه ساله و در ابتداي سال مالي توليدكنندگان و مصرف كنندگان بزرگ پاي ميز مذاكره نشسته و قيمت را براي سال پيش روي خود وضع و توافق مي‌كردند.
در چند سال گذشته همه ساله قيمت مورد توافق مسيري صعودي داشته است و تنها بحث بر سر ميزان افزايش قيمت و حجم مورد مطالعه بود، اما در سال جاري به دليل مشكلات اقتصادي جهاني‌، كاهش شديد حجم تقاضا در جهان براي فولاد و موجودي انبارها و ... براي سال مالي جاري همه تحليل‌گران و صاحب نظران به كاهش قيمت سنگ آهن تحت قراردادهاي بلند مدت اذعان داشتند.
نهايتا پس از كش و قوس‌هاي فراوان و ماه‌ها مذاكرات پيچيده و نفس گير ريوتينتو به عنوان يكي از طرف‌هاي اصلي مذاكره با برخي از كارخانجات فولاد در ژاپن‌، كره و تايوان بر سر كاهش قيمت 33 و 44‌درصد به نسبت سال گذشته توافق كرد.
تاكنون خبر موثقي مبني بر پذيرش يا عدم پذيرش اين قيمت بين ديگر توليدكنندگان همچون واله و BHP بيليتون و مصرف‌كنندگان عمده همچون بائواستيل و شركت‌هاي زير مجموعه انجمن آهن و فولاد چين مخابره نشده؛ اما گمانه‌زني‌ها و شايعات بسياري پراكنده شده كه حاكي از تمايل طرفين بالاخص توليدكنندگان سنگ آهن در سطوح نزديك به اين قيمت‌ها است.
نكته ديگر كه در اين خصوص اهميت پيدا مي‌كند، توافق شركت‌هاي ريوتينتو و BHP بيليتون بر سر همكاري‌هاي مشترك در استخراج سنگ آهن در منطقه پيلباراي استراليا مي‌باشد. هر رويدادي در اين منطقه از جمله ريزش حتي ريزش‌هاي جزئي‌، سوانح و حوادث‌، بارندگي شديد و سيل و ... در ماه‌هاي گذشته تاثير بسياري در بازار نقدي سنگ آهن داشته است. در چند ماه پيش نيز دو شركت ياد شده تلاش براي ادغام با يكديگر و تبديل به بزرگ‌ترين شركت معدني توليدكننده سنگ‌آهن در جهان داشتند كه با توجه به اختلاف در تعيين ارزش دارايي‌ها به سرانجام نرسيد.


اين رويداد براي مصرف كنندگان اصلي
سنگ آهن بالاخص در كشور چين به منزله يك زنگ خطر جدي جلوه کرده است؛ زيرا حجم بالايي از بازار سنگ آهن چين به يكدفعه زير يوغ اين اتحاد در خواهد آمد. تهديد ديگر براي شركت واله برزيل به‌عنوان بزرگ‌ترين صادركننده سنگ‌آهن به چين بوده؛ زيرا جايگاه خود را از دست خواهد داد. چين و شركت واله براي مقابله با اين رويداد به سمت بازار نقدي اين كالا متمايل شده و واله اعلام داشته است كه حجم بيشتري از سنگ آهن را به اين بازار تزريق خواهد نمود؛ همچنين انجمن آهن و فولاد چين نيز اعضاي خود را ترغيب به خريد از اين بازار کرده‌اند.


احتمال رونق بازار نقدي سنگ‌آهن
به احتمال قوي بازار نقدي سنگ آهن كه به SPOT معروف است از رونق بيشتري برخوردار شده و توليدكنندگان با هزينه توليد كمتر توان بيشتري در رقابت با توليدكنندگان بزرگ جهاني را خواهند داشت. اين مطلب براي توليدكنندگان داخلي بسيار حائز اهميت است. تمامي اقدامات و تاكتيك‌ها هيچ‌كدام نتوانسته و نمي‌تواند از پايين ماندن قيمت اين كالا در تمامي انواع قراردادها جلوگيري نمايد. مهم‌ترين تبعات اين رويداد كاهش ظاهري هزينه توليد فولاد است. بازار فولاد چين به عنوان بزرگ‌ترين واردكننده سنگ آهن و بزرگ‌ترين توليدكننده فولاد همچنين مرجع براي قيمت‌گذاري جهاني روزهايي همراه با ابهام را مي‌گذراند. اوضاع اين بازار آرام آرام در حال بهبود است و توليدكنندگان در حال از سر گرفتن توليد يا افزايش حجم آن هستند؛ اما ترديد در اين بازار به چشم مي‌خورد. هم اكنون شاهد افزايش بسيار آرام موجودي انبارها هستيم. ترديد از احتمال كاهش قيمت به دليل كاهش قيمت سنگ‌آهن در بازار وجود دارد. اين در حالي است كه قيمت ورق فولاد نورد گرم 4/1درصد افزايش داشته است. ميلگرد آجدار 5/1‌درصد و همچنين بيلت 150×150 در شمال چين 64/0درصد افزايش را تجربه نموده كه علت آن تقويت بازار فولادهاي ساختماني عنوان شده است. به عبارت ديگر بازار فولاد چين در مسير بهبود آرامي حركت مي‌كند. اين مسير حركت با ترديد فراوان مواجه بوده؛ اما تجار اصلي با توجه به اين ترديدها و همچنين با توجه به افزايش قيمت‌ها باز هم اقدام به خريد مي‌كنند كه اندكي جاي تامل دارد. اين در حالي است كه نوسانات اندكي در بازار نقدي با مسير نزولي ديده شده؛ ولي تجار باز هم اقدام به خريد كرده و مي‌كنند.
در اين بازار يك نكته اهميت فراوان دارد و آن هم اين مطلب است كه با توجه به روند افزايش قيمت‌ها در جهان و در خصوص غالب كالاها بالاخص نفت‌، هم اكنون هزينه توليد افزايش يافته است. اين افزايش هزينه توليد باعث شده است كه بازارها اندكي تقويت شود. به عبارت بهتر پذيرش هزينه توليد بالاتر قدرت را به بازارها وام داده است. برآيند اين روند باعث شده است كه تجار با توجه به وجود احتمال ضرر باز هم اقدام به خريد کرده‌اند و اين مطلب در حالي رخ داده است كه حجم موجودي انبارها و همچنين حجم توليد افزايش يافته است.
در خصوص مواد اوليه بالاخص سنگ آهن كاهش قيمت هنوز به صورت كامل و كاهش در چرخش پول بين خريدار و فروشنده نمود پيدا نكرده و در عين حال قيمت سنگ آهن در بازار نقدي نيز بين 7 تا 8‌دلار افزايش يافته است. قيمت نفت نيز همين مسير را طي نموده و با توجه به اين مطلب و تاثير اين پارامتر بر ديگر متغيرها در فرآيند توليد باز به افزايش هزينه توليد مي‌انجامد. بزرگان بازار اين مطلب را پذيرفته‌اند.


تاثير نفت بر بازار
نكته ديگر كاهش ارزش سنگ آهن در فرآيند توليد است كه در آينده به احتمال قوي رخ خواهد داد. با فرض تاثير اين پارامتر در قيمت تمام شده فولاد به ميزان 30درصد كه ميانگين اين پارامتر در غالب تحليل‌ها لحاظ مي‌شود، كاهش 33 تا 44‌درصد برابر با كاهش قيمت تمام شده، 9/9درصد تا 2/13درصد خواهد بود. در برخي كارخانجات و توليدكنندگان اين شرايط حادتر بوده و به گفته نوريان مديرعامل چادرملو اين‌ رقم به 10درصد قيمت تمام شده فولاد نيز مي‌رسد. نكته ديگر تاثير قيمت نفت بر قيمت تمام شده فولاد است كه ميانگين آن نزديك به 30درصد در تحليل‌ها ذكر می شود كه به دليل هزينه توليد سنگ آهن‌، زغال‌سنگ‌، هزينه حمل و نقل دريايي و زميني و تاثير آن بر هزينه‌هاي سربار لحاظ مي‌شود. هم اكنون قيمت نفت در مرز 68‌دلار در هر بشكه بوده كه به نسبت قيمت‌هاي پيشين يك رشد معني‌دار تلقي مي‌گردد. در اين خصوص افزايش قيمت فروآلياژها نيز مزيد بر علت خواهد شد. نكته ديگر آنكه هم اكنون بسياري از توليد كنندگان خرد نياز خود را از بازار نقدي تامين كرده كه قيمت‌هايي رو به رشد دارد.
برآيند موارد ذكر شده كاهش شديد احتمال كاهش هزينه توليد به دليل كاهش ارزش سنگ آهن چيزي كمتر از 6درصد خواهد بود. با توجه به روند بهبود بازارهاي جهاني اين كالا و مسير آرام و ممتد صعودي كه چند ماهي است در حال حركت است احتمال كاهش قيمت‌ها از اين حد نيز كمتر خواهد شد. مطالب ذكر شده عوامل بنيادين بازار بوده؛ ولي در خصوص عوامل غير بنيادي شك رواني حاصل از اين كاهش ممكن است به كاهش قيمت بيشتر از مرزهاي ذكر شده نيز بيانجامد.
با توجه به مقطعي و گذرا بودن اين جو همچنين شيوه قيمت‌گذاري ماهانه و گاها هفتگي كارخانجات بزرگ كه همچون ضربه گير بازار عمل مي‌نمايد از نوسانات بزرگ و مقطعي آن هم در شرايط فعلي ممانعت به عمل خواهد آورد. به احتمال قوي اين بازار جز چند شك در نمودار قيمتي خود شاهد نوسانات بزرگ و افسار گسيخته نخواهد بود. با توجه به افزايش قيمت ديگر مواد اوليه بالاخص انواع فروآلياژ احتمال نوسان در بازار فولادهاي آلياژي بالاخص انواع مخصوص آنها از انواع ساختماني باز هم كمتر خواهد بود.

بازار سنگ‌آهن مدتی است که با نوسانات بسیاری روبه‌رو شده است. مهمترین دلیل آن مخابره اخبار تایید نشده و گاه ضد و نقیض از مراحل مذاکرات قیمت پایه سالانه است که از منابع غیر معتبر گزارش می‌شود.

قراردادهای بلندمدت بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان تقریبا از سال 1992 تاکنون رایج است. عرف بر این بوده است که مذاکرات در پایان سال آغاز و تا اواخر فوریه و اوایل مارس به پایان می‌رسید، ولی در سال جاری به دلیل مشکلات اقتصاد جهانی و نوسان بازار فولاد و تغییر در هزینه تولید ، حمل و نقل و نوسان حجم سرمایه‌گذاری‌ها تاکنون به درازا کشیده است. این در حالی است که موافق ضمنی برای چارچوب حدودی این قراردادها به پایان رسیده و موارد نهایی آن باقی مانده است.
در روزها و ماه‌های گذشته خبرهای مبهم و گاه ضد و نقیضی از روند این مذاکرات مخابره شده است. این اخبار که غالبا از منابع غیرمعتبر به گوش می‌رسد، به وسیله سایت‌ها و رسانه‌های مختلف ترجمه و نقل شده است.
در این خصوص فقط اطلاعات مخابره شده از منابع معتبر جهانی را باید مد نظر قرار داد. طبق آخرین اخبار موثق ریوتینتو کاهش بیش از 33‌درصد را نپذیرفته و فولادسازان چینی رقمی بین 40 تا 50‌درصد را تقاضا دارند. همچنین به گزارش CBN خبرگزاری اقتصادی چین، ریوتینتو کاهش 30‌درصدی را پذیرفته ولی به دلایلی از جمله احتمال اعتصاب و ... این مساله تاکنون نهایی نشده است.
همچنین یکی از مدیران شرکت بائواستیل از انعقاد هرگونه توافقی اظهار بی اطلاعی کرد. این در حالی است که برخی از خبرگزاری‌های معتبر جهانی از این خبر به عنوان اخبار غیر موثق یاد نموده‌اند.
برآیند شرایط موجود حکایت از کاهش قیمت بین 33 تا 5/44‌درصد را می‌نماید. در بسیاری از پیش‌بینی‌های منابع معتبر نیز این کاهش قیمت به چشم می‌خورد. رویترز نیز این خبر را مخابره نمود. تفاوت بین 33 تا 44‌درصد به دلیل تفاوت در اندازه، ویژگی‌ها و مبدا کالا می‌باشد. به عنوان مثال فاصله بین استرالیا و برزیل در تعیین قیمت تمام شده همچنین عیار تولیدی این دو منطقه در قیمت‌گذاری این کالا از اهمیت بسزایی برخوردار است.
برآیند شرایط ذکر شده از آرام شدن بازار ملتهب و مذاکرات پیچیده و نفس گیر قراردادهای سنگ‌آهن حکایت می‌کند.
نکته دیگر بازار نقدی سنگ‌آهن است. این بازار که از شرایط مختلفی تاثیر می‌پذیرد، در روزهای گذشته با افزایش قیمت‌ها مواجه بود. سنگ‌آهن هند با 4 تا 5‌دلار افزایش و سنگ‌آهن برزیل با 6‌دلار افزایش مواجه شد.
مهم‌ترین دلیل این افزایش بهبود بازار فولاد و از سر گرفتن فعالیت بسیاری از کارخانجات همچنین احتمال وضع تعرفه صادراتی 15درصد از جانب دولت هند برای صادرات این کالای استراتژیک در کنار اخبار ضد و نقیض مخابره شده از روند مذاکرات قیمت پایه سنگ‌آهن در کنار حادثه در یکی از معادن شرکت هبی استیل و تهدید ریوتینتو مبنی بر ورود بیشتر به بازار نقدی بود.
با توجه به عزم دولت هند برای تبدیل شدن به بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد جهان با توجه به ذخایر بالای زغال‌سنگ و سنگ‌آهن همچنین نیروی کار ارزان این شایعه به سرعت فعالان بازار را در بر گرفت. طولانی شدن مذاکرات نیز احتمال خرید حجم بیشتری از سنگ‌آهن توسط فولادسازها از بازار نقدی را افزایش داد که این موارد به افزایش قیمت‌ها انجامید. تحلیل آینده بازار فولاد با توجه به کاهش قیمت نفت و نتیجه مذاکرات کلید تخمین قیمت سنگ‌آهن در بازار نقدی خواهد بود.
نکته دیگر که در این بازار تاثیر گذارد، حادثه در یکی از معادن شرکت هبی استیل به عنوان دومین فولادساز بزرگ چین بود. در این انفجار 8 نفر کشته و 6 نفر زخمی شدند.
شرکت ریوتینتو در ادامه مذاکرات تهدید کرده بود که بخش بیشتری از تولیدات خود را در بازار نقدی به فروش خواهد رساند. این نکته نیز که در بلندمدت تاثیر بسیاری بر بازار نقدی خواهد گذارد در روند رشد قیمت‌ها بی‌تاثیر نبود. شرایط حاکم بر بازار حکایت از تمایل طرفین به ورود به بازار نقدی این کالا می‌نماید.
هم‌اکنون موجودی انبارها در بنادر برابر با 74/69 میلیون تن است. حجم واردات در ماه گذشته میلادی با 3درصد افزایش به 3/55میلیون تن رسید. در 6 ماه نخست سال‌جاری حجم واردات به 300میلیون تن بالغ گردیده که به نسبت سال جاری با 29‌درصد رشد مواجه بود.
نکته‌ای که در این بین مشکوک به نظر می‌رسد شرایط بازار، قیمت‌ها و حجم واردات می‌باشد. تا چند هفته گذشته حج تولید شدیدا کاهش داشته که گاهي تا 30‌درصد کاهش مخابره شده است، اما در 6 ماه نخست سال جاری حجم واردات 29‌درصد افزایش نشان می‌دهد. نکته دیگر عدم افزایش چشمگیر حجم انبارها در بنادر ورودی است.
بنابراین انبار کارخانجات مملو از سنگ‌آهن است. این شرایط در کنار حجم بالای واردات و افزایش چشمگیر قیمت سنگ‌آهن نقدی منطقی به نظر نمی‌رسد. نکته جالب‌تر آنکه در جمعه گذشته قیمت سنگ‌آهن نقدی برند هند برابر با 90 تا 92‌دلار ثبت شده در حالی که قیمت گندله بین 90 تا 95دلار گزارش شده است. این مطالب به شکننده بودن اوضاع کمک شایان توجهی خواهد نمود.
رونق نسبی کنونی در بازار سنگ‌آهن نقدی برای فعالان این بازار از اهمیت بسزایی برخوردار است. این مطلب برای تولیدکنندگان جزء که تاکنون تولیدات خود را بدین صورت به فروش می‌رسانند، بسیار حائز اهمیت است و این مهم در آینده موجب ایجاد تهدیدها و فرصت‌های بسیاری خواهد بود.
تولیدکنندگان سنگ‌آهن ایران که غالبا معادن کوچک را در اختیار دارند نیز از این شرایط مستثنا نبوده و فعالان این حرفه باید به این موارد توجه لازم را داشته باشند. کلید موفقیت در این شرایط کاهش هزینه‌های تولید به هر نحو ممکن، استفاده از سینه کارهای با نسبت باطله برداری کمتر و هزینه تولید کمتر، استفاده از شیوه‌های کم هزینه تر در استخراج، افزایش حجم محموله‌ها به منظور کاهش هزینه‌های حمل و نقل و بارگیری، استفاده از فصول گرم سال برای استخراج به دلیل کاهش هزینه‌ها، جلوگیری از برخی هزینه‌های پیش‌بینی نشده، استفاده از پیمانکاران قوی و با تجربه و ... می‌باشد.
روزنامه دنیای اقتصاد

اخیرا علائم ضد و نقیضی در بازار داخلی فولاد انگلیس نمایان شده است. علی رغم تلاش کارخانه ها برای بالا بردن قیمت ها، گزارش ها از احتمال افت قیمت ها خبر می دهند. از طرف دیگر برخی از احتمال افزایش قیمت ها در امریکا در کوتاه مدت خبر داده و برای سال 2011 افت قیمت را پیش بینی نموده اند. شرایط بازار حاکی از آن است که پایان سال جاری و اوایل سال آینده بازار های فولاد روندی نزوی خواهند داشت. شاید منطقی باشد که به بازار مواد اولیه بنگریم و شرایط بازار فولاد را پیش بینی کنیم.

چین نیمی از تولید فولاد جهان را در دست دارد، طبق گزارشات کاهش قیمت و کمبود موجودی کارخانه های این کشور را وا می دارد فصل آینده سنگ آهن بیشتری بخرند و واردات بهبود یابد. بازار نقدی و سواپ سنگ آهن هفته گذشته را ضعیف تر به پایان رساندند. گرچه قیمت نقدی تا حدودی افت داشته برای خلوص 62 درصد، 12/3 درصد کاهش، در کل قیمت سنگ آهن نسبتا با ثبات بوده است. قیمت پایه محصولات فولادی چین 5/9 درصد در 5 هفته منتهی به 20 آگوست رشد داشته از 27 جولای تا 31 آگوست قیمت ورق گرم و سرد چین 01/0 درصد، بیلت 04/0 و میلگرد 03/ 0 درصد افزایش داشته است.

بائو استیل چین اعلام کرده قیمت محصولات اصلی خود را سپتامبر ثابت نگه می دارد ولی ووهان استیل و آنشان استیل از افزایش قیمت ها به دلیل پیش بینی رشد تقاضا خبر داده اند. تقاضای صنایع اصلی خریدار سنگ آهن نسبتا بالا می ماند ولی هنوز داده های اقتصادی از افت تقاضا در نیمه دوم سال خبر می دهند و بسیاری در انتظار یک رکود شدیدتر هستند.

تعیین قیمت سنگ‌آهن براساس قیمت فولاد، نظریه‌ای عملی؟

باتوجه به تعيين قيمت سنگ آهن به صورت فصلي اتحادیه آهن و فولاد چین اظهار داشت گرچه سیستم قیمت‌گذاری فصلی سنگ‌آهن را پذیرفته؛ ولی قیمت‌گذاری بر مبنای شاخص قیمت را قبول ندارد.

به گزارش مركز خدمات فولاد ايران به نظر این اتحادیه شاخص قیمت‌هاي فعلی سنگ‌آهن معتبر و قابل اعتماد نیستند؛ چرا که بخش اعظم اطلاعات، تلفنی جمع‌آوری مي‌شود و از طرفی بازار نقدی تنها 20 درصد سهم تجارت سنگ‌آهن را دارد و منطقی نیست از بخشی جزئی به عنوان نماینده کل بازار استفاده کنیم. به عقیده این اتحادیه، قیمت سنگ‌آهن باید به قیمت محصولات فولادی چین از جمله ورق گرم وابسته گردد. از آنجایی که سنگ‌آهن 30 درصد از هزینه تولید فولاد را شامل مي‌شود منطقی است که قیمت محصولات فولادی شاخصی برای تعیین قیمت سنگ‌آهن باشد. در هر حال مشخص نیست که آیا این اتحادیه به یک قیمت توافقی، شاخص قیمت محصولات فولادی یا به کل مکانیزم قیمت گذاری جدیدی اشاره مي‌کند و جزئیات بیشتری در این زمینه ارائه نداده است. اولین بار مقامات این اتحادیه طی مذاکرات قیمت گذاری سال گذشته پیشنهاد دادند که تعیین قیمت سنگ‌آهن به قیمت محصولات فولادی وابسته شود و همچنان باز هم این موضوع را مطرح مي‌کنند تا از هزینه‌هاي کارخانه‌هاي چینی بکاهند.